Tết là dịp mà bạn nạp vào cơ thể nhiều đường, chất béo nhưng lại thiếu chất xơ.Điều này phần nào làm nặng thêm tình trạng bệnh suy giãn tĩnh mạch. Vì vậy để sớm phục hồi, bạn cần lập lại một chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng sau tết.
Chế độ ăn uống phù hợp rất quan trọng trong điều trị suy giãn tĩnh mạch. Nếu bạn không có một chế độ dinh dưỡng tốt thì việc điều trị sẽ có tỷ lệ thành công thấp. 7 nhóm thực phẩm dưới đây sẽ giúp bạn phòng ngừa và điều trị suy giãn tĩnh mạch có hiệu quả.
Những quan điểm sai lầm khi điều trị bệnh suy giãn tĩnh mạch như cứ đau nhức là ngâm chân nước nóng hoặc đau chân là ngừng đi bộ… không chỉ làm bệnh nhân phải kéo dài thời gian điều trị mà còn khiến bệnh nặng thêm.
Suy giãn tĩnh mạch là một bệnh khá phổ biến, xảy ra ở cả nam và nữ, chủ yếu ở những người trên 30 tuổi, tỷ lệ nữ mắc nhiều hơn nam, suy giãn tĩnh mạch có thể gặp ở nhiều cơ quan trong cơ thể nhưng hay gặp nhất là suy giãn tĩnh mạch chân.
PGS.TS Đinh Thị Thu Hương, Nguyên Phó Viện trưởng Viện tim mạch quốc gia cho biết, suy giãn tĩnh mạch là bệnh lý mà hệ thống tĩnh mạch bị suy giảm chức năng dẫn đến các tĩnh mạch bị giãn ra và có hiện tượng ứ trệ tuần hoàn tĩnh mạch dẫn đến các biểu hiện suy giãn tĩnh mạch với các mức độ khác nhau.
Người có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch cần phòng bệnh và phát hiện sớm
Trong các nghiên cứu của mình, TS Nguyễn Trung Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương cho rằng, với bệnh suy giãn tĩnh mạch, phụ nữ mắc bệnh nhiều hơn nam giới. Có nhiều nguyên nhân gây bệnh, trong đó có một số yếu tố nguy cơ dẫn tới bệnh suy giãn tĩnh mạch thường gặp như lối sống ít vận động, tính chất công việc phải đứng nhiều, thói quen đi giày cao gót ở phụ nữ, làm vô hiệu hóa hệ thống bơm máu dưới bàn chân, làm ứ trệ dẫn đến suy giãn tĩnh mạch. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc tránh thai ở phụ nữ hay quá trình thai nghén, lối sống, người béo phì, thức khuya, các stress… cũng ảnh hưởng nhất định đến căn bệnh này. Bên cạnh đó còn phải kể đến yếu tố gia đình, nếu trong gia đình có người mắc bệnh , đặc biệt nếu cả bố và mẹ đều bị bệnh thì nguy cơ mắc bệnh ở người con lên tới 80%.
TS Nguyễn Trung Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương
Thực tế là hiện nay có nhiều người mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch mà không biết, tỷ lệ này lên tới 65%, chỉ đến khi bệnh nặng hoặc xuất hiện các biến chứng của bệnh mới đi khám thì đã muộn, việc điều trị rất khó khăn. TS Nguyễn Trung Anh khuyên, nếu người bệnh nằm trong nhóm có nguy cơ cao như đã nói ở trên, đặc biệt là phụ nữ, cần có biện pháp phòng bệnh từ sớm từ đó người bệnh có thể sẽ không mắc bệnh hoặc bệnh sẽ đến rất muộn. Phó Giám đốc BV Lão khoa cho rằng, quan trọng nhất là cần thay đổi lối sống, cần năng vận động, nhất là với người hay đi giày cao gót, thường phải đứng lâu để làm việc, bên cạnh đó, cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, không để bị béo phì, nhất là cần chú ý các dấu hiệu để phát hiện bệnh sớm.
Nhiều người dân mắc phải sai lầm khi điều trị bệnh
Bệnh suy giãn tĩnh mạch có nhiều giai đoạn, cấp độ, về lâm sàng bệnh chia các cấp độ theo dấu hiệu lâm sàng từ C0 đến C6 (từ nhẹ đến nặng), nặng nhất là cấp độ C6 tuy nhiên không phải ai cũng phát hiện được sớm và điều trị đúng bởi bệnh này cần kết hợp thuốc, ăn uống và nhiều biện pháp khác, trong đó có phẫu thuật.
Nhiều người bị suy giãn tĩnh mạch mà không biết mình bị bệnh
Cuộc sống càng hiện đại, con người càng ít vận động, cộng thêm chế độ dinh dưỡng không hợp lý với những đồ ăn nhanh nhiều chất béo, khiến người có nguy cơ mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch càng tăng. Có những bệnh nhân mới ngoài 30 đã có các biểu hiện như tê chân, chuột rút về đêm, cảm giác nặng chân, bồn chồn ở chân về chiều… tuy nhiên đến sáng hôm sau những dấu hiệu này lại biến mất khiến người bệnh chủ quan. Nhiều trường hợp người bệnh có thêm các triệu chứng như ngứa lại tưởng mình bị mắc bệnh da liễu, hoặc đau lại tưởng mình bị khớp…. Chữa mãi không khỏi, chỉ đến khi bệnh nhân gặp được bác sĩ tim mạch hoặc mạch máu mới được phát hiện đúng bệnh.
Đi tất áp lực là một trong những biện pháp chữa bệnh suy giãn tĩnh mạch
TS Nguyễn Trung Anh chia sẻ, ông đã chứng kiến có những trường hợp mắc bệnh ở giai đoạn C5 – có biến chứng loét trên da- vẫn không phát hiện ra bệnh. Bởi đây là bệnh có lúc triệu chứng biểu hiện ra bên ngoài nhưng cũng có khi âm thầm. Theo các bác sĩ, giãn tĩnh mạch chân có 2 loại là giãn tĩnh mạch nông và giãn tĩnh mạch sâu. Nếu giãn tĩnh mạch nông thì người bệnh có thể phát hiện được với các triệu chứng trên da, nhưng giãn tĩnh mạch sâu thì không có biểu hiện trên da, có khi họ không biết mình bị bệnh.
TS Nguyễn Trung Anh, Phó Giám đốc Bệnh viện Lão khoa Trung ương kể, có người khi thấy các triêu chứng của suy giãn tĩnh mạch như đau nhức chân, nặng chân mỗi khi đi lại cho rằng mình bị bệnh giãn tĩnh mạch, họ “tự điều trị” bằng cách kiêng đi lại để bệnh không nặng thêm. Nhưng đây là một quan niệm rất sai lầm mà nhiều người mắc phải, vì càng không vận động hệ tĩnh mạch càng suy yếu hơn. Hay bệnh nhân thấy đau nhức lại ngâm chân nước nóng, điều này không tốt bởi khi đó thành mạch giãn, làm tăng áp lực máu trong tĩnh mạch, thậm chí gây cảm giác khó chịu và đau tăng lên. Lời khuyên của các chuyên gia tĩnh mạch với bệnh nhân suy tĩnh mạch là tránh bôi dầu nóng, ngâm chân nước nóng ….
Đi tất áp lực là một trong những biện pháp chữa bệnh suy giãn tĩnh mạch
Phòng suy giãn tĩnh mạch không khó
Theo TS Nguyễn Trung Anh, để phòng căn bệnh này không khó, cần bắt đầu từ lối sống năng động, không tĩnh quá, có chế độ dinh dưỡng, vận động hợp lý, tập luyện một số môn thể thao như đi bộ, bơi lội, đạp xe…. Nếu là bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch nên đi bộ với tốc độ 4-5km/giờ, tối thiểu 30 phút. Bệnh nhân cũng có thể làm động tác như đứng lên, làm động tác nhún dùng cơ bắp chân nhún, nhấc gót chân lên, giữ 1 chút trên không rồi hạ xuống làm tăng cường vận động khối cơ ở chân… Tránh các môn thể thao đòi hỏi căng giãn cơ đột ngột như bóng đá, tennis, chơi bóng bàn kéo dài, cử tạ …. Khi có các chỉ định cần thiết cần đến cơ sở y tế điều trị tích cực hơn.
Tỷ lệ mắc bệnh giãn tĩnh mạch chân xuất hiện ở nữ giới chiếm đến 70% trong tổng số người mắc bệnh. Đi giày cao gót hay mặc váy bó thường xuyên là một trong những nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch chi dưới nhưng ít người để ý. Bệnh lý suy giãn tĩnh mạch diễn tiến âm thầm, từ từ và đôi lúc trong công việc sinh hoạt hằng ngày nhiều người bỏ qua triệu chứng đó…
Phụ nữ đi giày cao gót, mặc váy bó: dễ mắc suy giãn tĩnh mạch
Ghi nhận tại Bệnh viện Việt Đức, trung bình một ngày có 20 bệnh nhân đến khám vì bệnh lý tĩnh mạch, tăng dần theo các năm và trẻ hoá dần.
Tỷ lệ bệnh nhân đến khám ở các chuyên khoa nội thần kinh hay thần kinh cột sống vì tê chân hoặc khám chuyên khoa da liễu xong mới chuyển sang khám tĩnh mạch khá cao, khoảng 20-30%.
Theo ThS, BS Lê Nhật Tiên, Phó khoa Nội, Can thiệp tim mạch – hô hấp, Bệnh viện Việt Đức, bệnh suy giãn tĩnh mạch hay gặp ở nữ giới hơn nam giới vì phụ nữ là đối tượng hay đi giày cao gót, mặc đồ bó, làm công việc đứng nhiều và đặc biệt, phụ nữ phải trải qua quá trình sinh nở.
ThS.BS Khổng Tiến Bình thăm khám cho người bệnh bị suy giãn tĩnh mạch
Trong quá trình mang thai, người phụ nữ có những hạn chế trong cơ chế chuyển máu từ chân về tim, sự hồi lưu tĩnh mạch kém hơn. Đặc biệt, trong lúc nằm nghỉ ngơi hay ngủ, bà bầu thì bị chèn ép tĩnh mạch đùi, khung chậu. Bên cạnh đó, các hoormon ở nữ giới cũng làm tăng sự nhạy cảm với suy giãn tĩnh mạch.
Bệnh viện Việt Đức từng điều trị cho một sản phụ trẻ 24 tuổi bị suy giãn tĩnh mạch nặng. Sản phụ đã giãn tĩnh mạch mạng nhện sau khi sinh xong bé đầu với biểu hiện các tĩnh mạch như giun ở dưới da. Khi sinh nở lần thứ 2, tình trạng suy giãn nặng hơn. Chỉ sau khi sinh xong em bé một tháng, sản phụ bị huyết khối tĩnh mạch, nguy hiểm tính mạng.
Thời gian qua, bệnh viện có chương trình phối hợp với một số trường học tầm soát cho thầy cô giáo cho thấy, tỷ lệ các thầy cô giãn tĩnh mạch cao hơn so với tỷ lệ chung của cộng đồng, khoảng 20-30%.
ThS.BS Lê Nhật Tiên cho hay, bệnh lý suy giãn tĩnh mạch chi dưới là bệnh lý phổ biến trong cộng đồng. Các nghiên cứu lớn ở châu Âu, Mỹ cho biết, có khoảng 40% dân số trưởng thành mắc bệnh lý này, tiêu tốn chi phí điều trị lên tới hàng tỷ đô la/năm tại Mỹ.
Tại Việt Nam, có khoảng 1/4 người trưởng thành mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch và bệnh này thường hay bị bỏ xót vì có nhiều triệu chứng dễ bị nhầm lẫn hoặc chủ quan bỏ qua.
“Nhiều người khi thấy tê chân, căng bắp chân, chuột rút không thường xuyên liền bỏ qua nghĩ là bệnh thông thường. Tuy nhiên bệnh này cần phát hiện sớm, dễ dàng hơn công tác điều trị”, BS Tiên cho hay.
Suy giãn tĩnh mạch nguy hiểm như thế nào?
ThS.BS Khổng Tiến Bình, Trưởng khoa Nội, Can thiệp tim mạch – Hô hấp cho biết, bệnh lý suy giãn tĩnh mạch diễn tiến âm thầm, từ từ và đôi lúc trong công việc sinh hoạt hằng ngày nhiều người bỏ qua triệu chứng đó. Bệnh này điều trị được khỏi, dứt điểm và quan trọng nhất là phải điều trị dự phòng, sau đó sẽ điều trị theo giai đoạn và kết hợp đa mô thức điều trị.
Suy giãn tĩnh mạch nông có thể nhìn thấy ngoài da, nhưng suy giãn tĩnh mạch sâu sẽ không nhìn thấy vì nó nằm sâu ở trong cơ đi cùng động mạch.
Theo thống kê tại các bệnh viện lớn trên thế giới, tỷ lệ mắc bệnh giãn tĩnh mạch chân xuất hiện ở nữ giới chiếm đến 70% trong tổng số người mắc bệnh. Nguyên nhân chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, bệnh được xác định liên quan đến một số yếu tố nguy cơ do tổn thương chức năng của các van một chiều thuộc hệ tĩnh mạch ngoại biên.
Chia sẻ thêm thông tin, ThS.BS Lê Nhật Tiên cho hay, triệu chứng suy giãn tĩnh mạch chi dưới hay nhầm lẫn với thần kinh cột sống thắt lưng, bệnh cơ xương vùng cẳng chân, đùi chân. Bệnh nhân có triệu chứng phù chân, chuột rút, tê bì, thậm chí cảm giác căng mỏi bắp chân về cuối ngày và một số trường hợp ngâm chân nước lạnh hoặc gác chân cao thấy nhẹ hẳn đi thì cần đi gặp bác sĩ để bác sĩ cho khám.
Nói về mức độ nguy hiểm của suy giãn tĩnh mạch, các chuyên gia cho hay, có khá nhiều bệnh nhân đến điều trị bệnh lý này muộn do bệnh tiến triển âm thầm. Đến khi bệnh nhân bị tràm da, sạm da vùng cẳng bàn chân, có người bị loét bàn chân mới đi khám chuyên khoa da liễu, lúc đó mới phát hiện có suy giãn tĩnh mạch.
Đặc biệt, biến chứng muộn của bệnh lý này là giãn tĩnh mạch nhiều, ứ trệ ở chân thành búi tĩnh mạch cuộn âm hình thành huyết khối dẫn đến tình trạng thuyên tắc tĩnh mạch, máu không hồi lưu được trở về, làm toàn bộ chân sưng phù lên, đau đớn.
Hình ảnh búi tĩnh mạch nổi rõ khi bệnh đã sang giai đoạn muộn
“Nguy hiểm nhất là huyết khối lan lên tĩnh mạch chủ, lan về tim, phổi dẫn đến tử vong. Một trong nhưng nguyên nhân đột tử do suy giãn tĩnh mạch nặng. Đã có trường hợp có người sau 6-8 giờ ngồi trên máy bay bị suy giãn tĩnh mạch mà đột tử”- ThS. BS Lê Nhật Tiên cho hay.
Những ai có nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch chi dưới?
Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh bao gồm:
Người đứng lâu, ngồi nhiều, ít vận động
Một số nghề như giáo viên, nhân viên văn phòng, thợ dệt, bác sĩ thẩm mỹ, cảnh sát giao thông,… do tính chất công việc nên buộc nhiều người phải ngồi hoặc đứng lâu. Khi đó máu sẽ dồn xuống chân và ứ đọng lại, tạo ra một áp lực gây cản trở quá trình máu trở về tim, dẫn đến bệnh.
Phụ nữ mang thai
Một trong những lý do giải thích cho tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao là do lúc mang thai, cổ tử cung mở rộng, các hormon tăng tiết và thay đổi một cách đột ngột. Hàm lượng tiết tố nữ tăng cao và khi thai to gây chèn ép tĩnh mạch cản trở máu về tim là nguyên nhân gây ra giãn tĩnh mạch chân.
Tuy nhiên, vào lúc mang thai thì các mẹ bầu không có biểu hiện gì hoặc những triệu chứng sẽ biến mất sau khi sinh. Nhưng khoảng 3 – 5 năm sau, phụ nữ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng khởi phát của bệnh giãn tĩnh mạch.
Phụ nữ đi giày cao gót thường xuyên
Cứ khoảng 2 – 3 bệnh nhân mắc bệnh thì mới có 1 bệnh nhân nam, điều đó còn do thói quen lựa chọn thời trang của nữ giới. Việc thường xuyên mang giày cao gót, mặc quần áo bó sát sẽ tăng áp lực đến hệ tĩnh mạch ngoại biên, gây tăng áp lực lên chân, dẫn đến tình trạng suy giãn tĩnh mạch chi dưới ở phụ nữ.
Việc đi giày cao gót làm việc vận cơ ở vùng bàn chân khó hơn so với người đi giày bằng. Kèm theo đi giày cao gót, phụ nữ hay mặc quần áo bó nên khi ngồi, toàn bộ vùng chậu hông và đùi sẽ ép vào phần mềm trong đùi làm hồi lưu tĩnh mạch khó hơn. Vì thế, BS Khổng Tiến Bình khuyến cáo chị em nên chọn trang phục rộng rãi, đi đôi giày có chiều cao vừa phải.
Với chị em phụ nữ suy giãn tĩnh mạch nhẹ có thể sử dụng biện pháp dự phòng để không triệu chứng tiến triển tăng thêm. Tuy nhiên nghề nghiêp phải đứng nhiều, ngồi nhiều mà thường xuyên có triệu chứng tê bì nên đeo tất áp lực dự phòng để mức áp lực nhẹ với chân, thường dưới 15mm thuỷ ngân tránh làm giãn tĩnh mạch ra.
Đối với nghề giáo viên, đặc biệt với các cô giáo, nếu trong quá trình làm việc đứng nhiều nếu có dấu hiệu phù chân cuối ngày hay tê bì, mỏi nặng chân nên tranh thủ ngồi và có những bài tập mũi bàn chân tăng cường vận cơ hồi lưu tĩnh mạch. Khi có triệu chứng giãn tĩnh mạch kèm theo triệu chứng cơ năng phù chân, mỏi chân, tê chân nên đi khám bác sĩ để được tư vấn đeo tất áp lực dự phòng.
Người bị bệnh béo phì
Thông thường người bị béo phì rất dễ bị bệnh giãn tĩnh mạch chân. Nguyên nhân là do những người béo phì hầu như đều có chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, ít chất xơ, lại có xu hướng ít vận động. Bên cạnh đó, cơ thể nặng nề dẫn đến áp lực lớn dồn đến chân và gây ra bệnh suy giãn tĩnh mạch.
Ngoài ra, các đối tượng như người cao tuổi, người từng trải qua phẫu thuật chấn thương chỉnh hình, mổ niệu, người nằm bất động do tai biến, bó bột, hoặc người thường xuyên làm việc trong môi trường nhiệt độ cao… cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.
Ngoài việc phải đứng nhiều thì làm việc trong môi trường ẩm thấp cũng là tác nhân gây bệnh trầm trọng hơn. Thêm vào đó, việc khiếm khuyết van tĩnh mạch do bẩm sinh cũng là nguyên nhân gây bệnh nặng.
Quá trình thoái hóa do tuổi tác (thường gặp ở người già): tuổi thọ ngày càng cao sẽ kéo theo những bệnh của quá trình lão hóa, trong đó có suy giãn tĩnh mạch…
Tiếng Việt
